Андрэй Радаман. Інструкцыя Новагародскага cойміка паслам на элекцыйны сойм 1587 г.

Соймікавая інструкцыя паслам Новагародскага павету на элекцыйны сойм 1587 г. — адзіная соймікавая інструкцыя шляхецкіх соймікаў Новагародскага ваяводства з часоў першага, другога і трэцяга бескаралеўяў, што дайшла да нашых часоў у арыгінале. Гэты унікальны дакумент дазваляе дакладна вызначыць кампетэнцыю новагародскага перад­элекцыйнага сойміка і высветліць пытанні, якія ста­віліся новагародскай шляхтай перад усёй палітычнай элітай Рэчы Паспалітай на элекцыйным сойме 1587 г. Як адзначыў у сваёй апошняй манаграфіі Генрых Люлевіч, на гэтым сойміку прысутнічала як мінімум 60 удзельнікаў. Пад пагрозай парушэння перамір’я з боку Маскоўскай дзяржавы яны пастанавілі не ехаць усім на элекцыйны сойм і вы­правілі пад Варшаву толькі 6 сваіх паслоў, якія павінны былі ў сваёй дзейнасці дакладна прытрымлівацца зместу інструкцыі, дадзенай ім на сойміку. Гэтыя ж паслы прадстаўлялі інтарэсы новагародскай шляхты і на галоўным з’ездзе ВКЛ у Ваўкавыску[1].

Інструкцыя ўплецена ў рукапісны зборнік, які змяшчае шэраг дакументаў, што маюць дачыненне да падзей бескаралеўя пасля смерці Стэфана Баторыя. Пазнакі Рыгора Паўлавіча[2] і Паўла Рыгоравіча[3] Унехоўскіх дазваляюць зрабіць выснову, што пасля элекцыйнага сойму 1587 г. інструкцыя засталася ў аднаго з паслоў, а менавіта ў Рыгора Паўлавіча Унехоўскага, і ў канцы XVI — пачатку XVII ст. захоўвалася ў сямейным архіве роду Унехоўскіх гербу „Астоя“ (належалі да шляхецкай карпарацыі Новагародскага павету). Якім чынам дакумент ­трапіў у Нясвіжскі архіў Радзівілаў, застаецца невядомым. Цяпер інструкцыя захоўваецца ў Галоўным архіве старажытных актаў у Варшаве.

Прынцыпы перадачы тэксту. Літары, якія выйшлі з ужытку — у рукапісе гэта є, ѡ, y, ѣ, ıa, ѧ — захоўваюцца. Дыграф „кг“, які выкарыстоўваўся для абазначэння выбухнога „г“, захоўваецца. „Ер“ („ъ“) перадаецца як у сярэдзіне, так і ў канцы слова. Вынасныя надрадковыя і падрадковыя літары і склады ўносяцца ў радок і перадаюцца курсівам. Прапушчаныя літары ў скарочаных пад цітлай словах аднаўляюцца і бяруцца ў круглыя дужкі. Паерык перадаецца знакамі ^s і ^z , у залежнасці ад формы яго напісання ў рукапісе.

A. Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Radziwiłłów, dział II „Dokumenty Historyczne“, nr 187, s. 1—6.

1587 г. траўня 12. Новагародак / Навагрудак. — Інструкцыя сойміка Новагародскага павету паслам: пісару вялікаму літоўскаму Андрэю Іванавічу Абрынскаму, земскаму новагародскаму суддзі Есіфу Галаўню, Міхайлу Казінскаму, Івану Масковічу, Рыгору Унехоўскаму і Беняшу Есману на элекцыйны сойм 1587 г.

[С. 1]

| Инъструкцыıa, альбо злецєне ѡт врадников земских и дворныхъ, | всего рыцєрства шлıaхты ѡбыватєлев воеводства повету | Новгородского, которые на тот час на сє^sмик до Новгородъка | перед елекъцыею, через листы его м(и)л(о)сти пана | воеводы Новгородского зложоны^z, зъехали, их м(и)л­(о)сти паном | посломъ, братьи нашо^s, с посродку нас ѡбра­ным и на з[ъ]ездъ | головны^s до Волковы^sска, так же зараз и на сє^sмъ елекцыи | блиско прышлы^s до Варшавы, в року теперешнем,  тисеча | пıaтсот ѡсмъдесıaтъ семомъ, посланым: его м(и)л(о)сти пану | Анъдрею Ивановичу Ѡбрынскому, писарy королıa его | м(и)л(о)сти[4], его м(и)л(о)сти пану Есифy Головъни, судьи земскому | новгородскому[5], п(а)ну Миха^sлу Козинскому[6], пану Ивану Масковичу[7], | пану Грыгорю Yнеховъскому, а пану Бенıaшу Есманy⁸

| [·҃а·] [1] Наперве^s, панове послове н(а)шы, так въ Волковы^sску их м(и)л(о)сти панов | сєнаторов и пословъ литовъских, а потомъ въ Варшаве | их м(и)л(о)сти панов сєнаторов и пановъ послов корунных поздоровити, | з виншованемъ ласки Боже^s и з залецєнемъ служъбъ нашых, | до ласки их м(и)л(о)сти мають.

| [·҃в·] [2] Въ Волковы^sску ѡ всıaких поправах прав и вольносте^s нашых водле | артыкулов, ниже^s списаных, што бы было з налепшым речы | посполитое, с пильным старанемъ, прац не литуючы, до^sзреть | мають.

| [·҃г·] [3] До елекъцыи не прыступовать, аж все, што се выкрочыло про|тив списов yнѣи, направлено и въ звыклы^s порадокъ | вправено бyдеть.

| [·҃д·] [4] На елекцыю, длıa ѡбиранıa за помочю Божою новог(о) пана, | иж намъ всимъ, з много слушъныхъ прычын, з домов | своих выехать и панство, Великое Кнıaзство Литовское, | ѡтчызнy нашy, бєз ѡпатренıa границ ѡт[ъ]ехать не видело, | вместо всих ѡсобъ нашыхъ ѡных же пановъ пословъ | нашых тамъ пославшы, ихъ м(и)л(о)сти злецаемъ, и моц | в томъ незамеронyю даемъ, за ласкою Божою в боıaзни | его свето^s, п(а)на побожного, речы посполито^s нашо^s пожы|точного ѡбрать згожаючысıa с тыми, которых правдиве | добрыми сторожами и милосниками речы поспо|литое видети и розyмети бyдyть.

| ·҃е· [5] Иже с мы капътур межы собою постановили, прото абы водлугъ | капътyра кождог(о) заховано, так хyдог(о), ıaкъ и великог(о) станy.

| ·҃ѕ· [6] Ѡ конъфєдєрацыю, абы въ свое^s моцы зостала, не потъравyючи ее ни ^a–чом^–a. | А то длıa того, абы нам тое не зезволено. ^{–b –c} || [С. 2]

| ·҃з· [7] В тых добрах королевских, которые бyдyть прыналежеть вечны|ми часы до столу королевского. Абы там єкономы были, | с тым докладом, абы был єкономєм литвин, а не полıaкъ. А | въ староствахъ судовых абы, по старому, старостове, а не | єкономы были. И переставать на том бyдyть повинни, | што им пожытку yказано будеть. А доходы вшелıaкие | до п(а)на подскарбего земског(о) абы были ѡдъдаваны.

| ·҃и· [8] Ѡ коле(г)иyмъ полоцъкое, которое ест з наданıa костелов кгрецких. | Абы то было направлено.

| ·҃ө· [9] Дєкреты, которые чынены противко праву посполитому, | над прысегу панскую, из листовъ затвороныхъ абы были | знесены и тые, которие не водле часy и не водлıa местца были | фєрованє.

| ·҃і· [10] Ѡ вечъны^z поко^s з Москвою. Абы нам пан попрысегнул взıaт его | перве^s, ниж бyдеть корyнованъ. Вшак же с тым докладомъ, | абы в панствах ѡдорваных, звлаща въ Северско^z земъли | yгода, або мерковане было, бєз шкоды речы посполитое.

| ·҃аі· [11] Ѡ землю Лифлıaнтскую. Абы всıa была ку Великому Кнѧзству Лит(о)вскому.

| ·҃ві· [12] Єсли бы прышло до тог(о) поправовать тепер Статутy. | Поправить артыкуловъ ѡ ѡбраженю маестату коро|левъског(о). А може ли час быть, абы вес перед коронацыею | королıa прышлого поправен и до yтверженıa новому пану | подан был.

| ·҃гі· [13] Дыкгнитарства абы были вси вцале захованы. А хто бы | воеводство держал зо всим в цалости, абы юркгелту не мел. | Так же дедичъныхъ староствъ абы не было. Сынъ | по ѡ^sцy абы не дедичылъ, ıaко теперъ естъ. Абы | то заразъ yстало. А надъ право наше, абы жаден | двyхъ староствъ, або воеводъствъ сyдовыхъ | не держалъ. А хто бы держалъ, жебы заразъ, | с того зъездy волъковы^sского, yступилъ тымъ, | которые заслужени в речы посполито^s сyть.

| ·҃ді· [14] Такъ же и державы, которые дети по ѡ^sцох своихъ | незаслужоные в речы посполито^z ѡсели. || [С. 3]

| ·҃єі· [15] А yрады, которы занедбаны, абы въ свою клюбу вєшъли, | звлаща подъкоморого, конюшого, кухмистровъски^z | абы тут y нас, панове полıaцы, в Литве, не владали, ıaко | yрадами земъскими.

| ·҃ѕі· [16] Абы пан прышлы^z чужоземцовъ, а звлаща во^sска коло себѣ | не ховалъ и yрады Великого Кнıaзства Литовъского | и державы, абы имъ не были роздаваны.

| ·҃зі· [17] Лесницътва абы людемъ народy литовъского были дава|ны. Кгдыж тєжъ то естъ yрады Великого Кнѧз|ства Литовъского, которые абы ѡт люде^s на|родy ѡбъчого взıaты и родичомъ Великого Кнѧз|ства Литовъского заслужонымъ в речы посполито^s | розданы были з теперешнего зъездy недале^s.

| ·҃иі· [18] Манъдаты абы такие выходили, а не инакъшые, кото|рые бы се зъгажали с правомъ посполитым | подъ виною, постановеною на том зъезъде волъ|ковы^zскомъ.

| ·҃өі· [19] Король, пан нашъ, абы тут, аж третег(о) рокy, в Литве мешъ|калъ, а две лете в Польще, бо тєжъ скаръбъ нашъ | добре мъне^zшы^z, за ѡдыстьемъ Волынıa и Подъ| лıaшъıa.

| ·҃к· [20] Панъ з во^sски абы на сє^sмъ не ездил и во^zска yставичъного | абы пры собе не ховалъ, кгдыж то естъ з великою | шкодою речы посполитое.

| ·҃ка· [21] Склад нашъ абысмы мели в Ковне або въ Юрборку, если тог(о) реч посполитаıa | потребовать будеть.

| ·҃кв· [22] Ѡ местцє и вотум кнıaжетıa ег(о) м(и)л(о)сти слуцког(о) в раде панове послове нашы | старатисе мають, абы дале^s не ѡткладаючы, пры том кн(я)же ег(о) м(и)л(о)сти | зоставлено было, кгдыж в том немалы^s пожыток речи посполитое yпатруем.

| ·҃кг· [23] Державы, даные нетубыльцом, абы были тубыльцом розданы ѡд тог(о) | зъездy волковы^sского не дале^s.

| ·҃кд· [24] Ѡ Волынь и Подлıaше мовить и ѡ то сıa пильне пред елекцыею заставовать.

| ·҃кє· [25] Практыком забегать, абы не были жебы нами панове не тарговали. А которы^s | бы в том yзнан был, против таковому, ıaко турбаторy речи посполитое, | повстат(ь) и здо­ровıa свое длıa потребы Ѡ^zчызны важыть. А хто бы з брати на|шое, бyдyчы слугъ их заволаным, не хотел сıa в тым почуть, пры ѡ^sчызне^–d || [С. 4] и волности свое^s зостати —бyдеть бєзєцъны^z.

| ·҃кѕ· [26] Не шарпат рече^s королевских, и интєрекгно так же добръ королевских, ани жадных держав, | бо бы то з ган(ь)бою нашою y люде^s посторонных было. А хто скарбовъ ко|ролıa его м(и)л(о)сти што взıaл, абы совито ѡддал, а потым таковое шарпанє | никгды на веки абы не было.

| ·҃кз· [27] Єлекцыıa абы не была должъшаıa, нижли сє^sмъ, абы се за тым практыки не ширыли.

| ·҃ки· [28] IAрмаркъ на кони абы был постановены^z и местцє пєвное yказано, звлаща в Сло|ниме а въ Брестью.

| ·҃кө· [29] Yрадники кгродские абы были шлıaхтичи родичи Великог(о) Кнѧзства Лит(о)вског(о) ѡселые и | прысıaглые.

| ·҃л· [30] Ѡ езы пруские, которые на переказе ıaзом на Немне и на иншых реках, абы тые зрy|цоны были.

| ·҃ла· [31] Крывды ѡд кгданщан абы жадные не были. | Шлıaхте абы ѡ^sчычы з добръ королевских были ворочаны, так же з добръ п(а)нов рад.

| ·҃лв· [32] Поборов жадных на себе не взносить под цнотою и под верою. А где бы тог(о) была потреба, | п(а)нове их м(и)л(ости), дыкгнитарове и старостове, державцы, правом дожывотным держачы | и в сумах добръ к(о)р(олевских) мають постановить. А мы, которые ѡд речи посполитое ничог(о) | не держемы, вольни ѡд тог(о) быти маемъ.

| ·҃лг· [33] Єє м(и)л(о)сть п(а)ни виленскаıa п(а)ни Крыстына зє Зборова, иж по вес час сє^sмов прошлых прозбами своими | набега^sечы нам, абы е^s м(и)л(о)ст(и) заслужоное годное  памети небожчыка п(а)на IAна Ходкевича, | малжонка ее м(и)л(о)сти, зъ скарбу заплачоно было. Кгдыж некоторые жолнери, которие | на тот час при ее м(и)л(о)сти служыли, заслужоного своего и тепер y ее м(и)л(о)сти yпоминаю(т) | и трудности великие, позываючи до права, задають. Ѡ то панове послове нашы | их м(и)л(ос)ти панов просити мають, жебы их м(и)л(о)сть, помнечи на yчъстивые и годные | послуги ѡног(о) зацного и в речи посполито^s добре заслужоного сєнатора, тую суму п(е)н(е)зе^s | заслужонyю зъ скарбу малжонцє и детем его заплатит розказать рачили.

| ·҃лд· [34] Прекладал тєж на со^sмикох ег(о) м(и)л(о)сть пан Есифъ Головнıa, судıa земски^s новгородски^s, заслуги свои в речы | посполито^s, которые з молодости лет своих, еще за славное светобливое памети королıa его | м(и)л(о)сти Жы­кгимонта Августа, а потом и за тог(о), тепер недавно зєшлого п(а)на нашог(о), светоб|ливое памети королıa его м(и)л(о)сти Стєфана, на прошлых во^sнах под Зєльборком, под Полоц­к(е)м, | под Луками и под Псковом, на каждую потребу ставечы по двадцати и кильку кони | почту, з немалым накладом и yтратою своею, не берyчы на то жадное нагороды, | и не маючы ничог(о) ѡдъ столу Его К(о)р(олевское) м(и)л(о)сти, речы посполито^s служыл. За которие | таковые значные службы свои Ег(о) Королевскаıa м(и)л(о)сть, пан наш недавно зошлы^s, контєнто|ват ег(о) был ѡбецал, чог(о) пєвное сведєцтво на писме с подписом руки Ег(о) К(о)р(олевское) м(и)л(ости) | мает.

Нижли за нещастем всее речи посполитое, не прышедшы ему до ѡпатренıa | жадног(о), пан Богъ Его К(о)р(олевскую) м(и)л(о)сть до хвалы свое^s поволат рачил. И просил нас, абыхмо | паном послом н(а)шым таковые служъбы и yтраты ег(о) перед их м(и)л(о)стью п(а)ны сєнатор(а)м(и) | залетит поручили. Которих службъ пана судиных и сами будyчы сведоми, поручамы | паном послом нашымъ на том теперешнем зъезде волъковы^sском до их м(и)л(ости) панов сє|наторов тые таковые службы его залетит и ѡ нагородy таковых служъбъ и | трат его просит, жебы межы иншыми заслужоными ѡд их м(и)л(о)сти не пробачонъ.

| ·҃лє· [35] Єго м(и)л(о)сть пан IAн Кунцєвич, подкоморы^s новгородски^s, и пан Бенıaш Есман Сынковски^s, иж час | немалы^s роты ведyчы и речи посполито^s yчъстиве служычи, в заплату жолнеров | немало маетности своее выдали. Панове послове н(а)шы их м(и)л(о)сти панов просит | мают, жебы п(а)ну подкоморому и п(а)ну Есману заплата водлуг пєвног(о) порахованıa | въ скарбе yчынена была. IAко бы сıa на потым въ ѡных самых и в других люде^s | рыцєрских хуть до службы речы посполитое не yставала и не зменшывала.

| ·҃лѕ· [36] В чом всемъ зyполнyю моц паном послом нашым даемы и тог(о) им и цнотам их пове|рамы, которые болше мают се старат^s, што бы было з пожытком речи пос|политое, а нижли з yщыркъком ее.

Писан y Новагородку, року ѡт нароженıa сы(на) | Божега ҂·҃а·҃ф·҃пз· [1587], м(е)с(е)ца маıa ·҃ві· [12] днıa. || [С. 5]

[60 адбіткаў сыгнетавых пячатак шляхты Новагарод­скага павета]^–e || [С. 6]

| ^f–Штосѧ точыло на то^z алекцыи | нижэ^z написано.^–f

| ^g–Инъстрyкцыıa рокy ҂·҃а·҃ф·|·҃пз· [1587] на єлекцыю.^–g

| ^h–Инструкцыıa рокy ҂·҃а·҃ф·҃пө· [1589], кгдым был на сє^sмъ посломъ, | таıa y п(а)на Зенковича зостала.^–h

^a–a так у ркп, трэба чытаць ни в чом

^–b далей подпіс Паўла Рыгоравіча Унехоўскага Pawieł Uniechowsky, ręka swa

–c далей пазнака Нясвіжскага архіва Радзівілаў №2. Fa: 201. Publiczn.

^–d далей подпіс Паўла Рыгоравіча Унехоўскага Pawieł Uniechowsky, ręka swa

^–e далей подпіс Паўла Рыгоравіча Унехоўскага Pawieł Uniechowsky, ręka swa

^f–f надпіс зроблены іншым почыркам ў верхняй частцы аркуша

^g–g надпіс зроблены іншым почыркам у ніжняй частцы аркуша, які быў павернуты пры напісанні на 180°

^h–h надпіс зроблены рукой Рыгора Паўлавіча Унехоўскага ў ніжняй частцы аркуша, які быў павернуты пры напісанні на 180°

---

[1] Lulewicz H. Gniewów o unię ciąg dalszy. Stosunki polsko–litewskie w latach 1569—1588 / Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. Warszawa, 2002. S. 371—372.

[2] Паводле дадзеных В. Каяловіча, род Унехоўскіх (Уніхоўскіх), гербу „Астоя“ паходзіць з Радамскай зямлі. Адзін з нашчадкаў Радагашчаніна, які асеў на Севершчыне, атрымаў Унехоўск (Уніхоўск) у Новагародскай зямлі (зараз вёска ў Карэліцкім раёне Гродзенскай вобласці Рэспублікі Беларусь). Гл. Kojałowicz W. W., ks. Herbarz rycerstwa W. X. Litewskiego, tak zwany Compendium, czyli o klejnotach albo herbach, których familie stanu rycerskiego w prowincyach Wielkiego Xięstwa Litewskiego zażywają / Wyd. F. Piekosiński, „Herold Polski“. Kraków. 1897. S. 205; Teodoras Jevlašauskis. Atsiminimai. / Parengė ir paaiškinimus paraše D. Vilimas. Vilnius, 1998. P. 58, ¹⁹⁶: „Grigorijus Unichovskis buvo Naugarduko pav. bajoras. 1589 m. rinko mokesčius Naugarduko vaiv. Jo giminė yra kilusi iš Unechavas dv. Naugarduko pav… Ši giminė LDK žinoma dar iš Žygimanto Kęstutaičio valdymo laikų (1432—1440)“. У 1528 г. Якаў Радагашчанін выстаўляў у войска ВКЛ 1 каня. (Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі (НГАБ). КМФ 18. Метрыка ВКЛ (далей: Метрыка ВКЛ). Воп. 1. Спр. 523. Арк. 38; Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. Кн. Публічных спраў 1 / Падрыхт. А.І. Груша, М.Ф. Спірыдонаў, М.А. Вайтовіч; НАН Беларусі, Ін–т гісторыі. Мінск, 2003. С. 65: „Яков Радогощанин конь“).

Унукам Якава Радагашчаніна быў  пан Рыгор Паўлавіч Унехоўскі (Уніхоўскі)  („Uniechowski, Unichowski Hrehorej“; „Ryhor Unie­chow­ski“), земянін новагародскі, старэйшы сын Паўла Якаўлевіча (Якуба­віча) Унехоўскага (н. 15.I.1515 — † 26.XII.1593, o 23.I.1594) і Кацярыны Трызнянкі, дачкі Захарыя Карпавіча Трызны (н. к. 1532). Нара­дзіўся ён 8 студзеня 1549 г. у аўторак, перад поўднем. У першы паня­дзелак 7 суботы 1571 г. узяў шлюб з Зоф’яй Міхайлаўнай Улатоўскай (у 1–м шлюбе за Карпам Цішковічам) (Ptaszycki S. Dzieje rodów litewskich, jako materjał do archeologii historycznej // Ateneum. Piśmo naukowe i literackie. 1888. T. III, z. 3 (Ogólnego zbioru tom L). S. 537). Пасол на элекцыйны сойм 1587 г. Пасол на Варшаўскі пацыфікацыйны сойм 1589 г. (Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae… T. I / Ed. M. Dogiel. Vilnae, 1758. P. 239, 242). Згадваецца: 17.IV.1590 г. — „Выпис Есифу Дахновичу Севруковича с Григорем Уне­ховским о нагане шляхетства за отосланьем от суду головного и от суду земского новгородского“ Archiwum Państwowe w Krakowie (APKr.) Oddział I na Wawelu. Archiwum Sanguszków (ASang.) Rkps. 38. S. 71—72); 28.IV.1590 г. у сувязі з атрыманнем прывілея, які звальняў яго дом у Новагародку ад земскіх павіннасцяў (Метрыка ВКЛ 76. №165; Ptaszycki S. Op. cit. S. 537). На грамнічным сойміку 1592 г. выступіў супраць кандыдатуры Фёдара Еўлашэўскага на пасаду суддзі Трыбунала ВКЛ  (Еўлашэўскi Ф. Гiстарычныя запiскi // Свяжынскi У. М. „Гiстарычныя запiскi“ Ф. Еўлашэўскага. Мінск, 1990. С. 113). 11.III.1595 г. татарка царэвічава Астрынская (Ostryńska) запісала яму в. Кахілчэўскую (Kochyłczewską) (Метрыка ВКЛ 76. № 629; Ptaszycki S. Op. cit. S. 537). У лютым 1596 г. выставіў з сваіх маёнткаў супраць казакоў С. Налівайкі 14 вершнікаў і ўзначаліў другую сотню з 6 сфармаваных сотняў паспалітага рушання Новагародскага павету. (Spisanie szlachty powiatu nowogrodzkiego, ktorzy się do Kopyla ziachali na expeditią przeciw kozakom w roku 1596, na dzień od Iego Mości pana hetmana zlożony 12 februarii. Biblioteka Czartoryskich (BCz.) Rkps. 2243. S. 331—339; Жерела до історіі України–Руси. Т. 8. Матеріали до исторіі Української козаччини / Видані під загальною редакцією М. Грушевського. Т. I. Документи по рік 1631 / Зібрав і видав Іван Крипякевич. Львів, 1908. № 57. Спис новгородської шляхти, що ставила ся против козаків. Копиль, 12 лютого 1596 р. С. 80). Дэпутат Трыбунала ВКЛ у 1598 г. з Нoвагародскага ваяводства (Lietuvos Vyriausiojo Tribunolo sprendimai (1583—1655)/Parengė V.Raudeliūnas, A.Baliulis. Vilnius, 1988) P. 144; НГАБ. Ф. 694. Воп. 4. Спр. 1336. Арк. 600). Меў чатырох сыноў: Паўла, Яна, Пятра і Рыгора. Памёр 1.IV.1606 г.

[3] Унiхоўскi Павел Рыгоравіч („Павел Григоревич Униховский“; „Pawieł Unichowski“), падваявода новагародскі. Згадваецца на пасадзе: 31.III.1630 г. (НГАБ. Ф. 1730. Навагрудскi гродскi суд. Воп. 1. Спр. 459. Арк. 2); 20 XII. 1636 (Акты, издаваемые Виленской архео­графической комиссией (АВАК): В 39 т. / Виленская археографическая комиссия. Вильна, 1865—1915. T. IX: Акты Виленского земского суда (1493—1795). / Предисловие С. Шолкович. Вильна, 1878. №166. С. 471); 10.III.1640 (AGAD. AR, dz. XXIII. T.51, plik 2. S.67).

[4] Харытановiч Абрынскі Андрэй Іванавiч („Андрей Иванович Обрынь­ский“), пан, гербу ўласнага, „Харытон“, залатыя здвоеныя літары „ИЕ“ у чырвоным полі (Boniecki A. Herbarz Polski. Cz.I. Wiadomości his­to­ryczno–genealogiczne o rodach szlacheckich. T. II. Warszawa, 1900. S. 349). Харужыч новага­родскi. (Русская историческая библиотека, издаваемая император­ской археографической комиссией.: В 33 т. / С.–Петербург. 1872—1927. Т. XXX: Литовская Метрика. Отделы первый — второй. Часть третья: Книги Публичных Дел. Том первый / Под ред. И.И. Лаппо. Юрьев, 1914. Стб. 803. № 86). Дзяк канцылярыі ВКЛ (дзяк гас­па­дарскi). Падкаморы новагародскi. Першае пры­значаны на пасаду: N₁ 10.XII.1566 г. (Метрыка ВКЛ. Воп. 1. Спр. 266. Арк. 68 адв.); N₂ 08.I.1567 г. „Лист да обывателев земли новгородское на подкоморство Андрею Ивановичу, хоружичу“ (Метрыка ВКЛ. Воп. 1. Спр. 266. Арк. 80 адв.—81; Максимейко Н.А. Сеймы литовско–русского государства до Люблинской Унии 1569 года. Харьков, 1902. Приложение. С. 185). Сакратар ЯКМ. Прызначаны на пасаду 28.II.1567 г. (Кнышын) (Метрыка ВКЛ 267. Арк. 131 адв.—132). Пасол на Люблiнскi сойм 1569 г. (падпiсаў акт Люблiнскай унii) (Akta Unji Polski z Litwa, 1385—1791 / Wyd. St. Kutrzeba i Wł. Semkowicz. Kraków, 1932. №149. S. 356). Пасол да Маскоўскай дзяржавы (па рашэнні Люблінскага сойма) (Книга посольская Метрики ВКЛ, содержащая в себе дипломатические сношения Литвы в государствование короля Сигизмунда Августа (с 1545 по 1572 год) / Изд. М. Оболенский и И. Данилович. Москва, 1843. №188. С. 290—293). Пiсар вялiкi літоўскі. N 5.V.1574 г. (Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII—XVIII w. Spisy / Pod red. A.Gąsiorowskiego. Polska Akademia Nauk, Biblioteka Kórnicka, Instytut Historii. Т. XI: Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV—XVIII wieku. Spisy / Opracowali H.Lulewicz i A.Rachuba. Kórnik, 1994. (далей: U XI). №955; Описание рукописного отделения Виленской публичной библиотеки. В 5 вып. Вып. 5. Вильна, 1906. №560. S.8. dok. perg. or.). Адмовiўся ад пасады (далей: R) нoвагарод­скага падкаморыя 30.XI.1576 г. („…Спустил вряд добровольне [на Торуньскім сойме] Богушу Овсяному, за которым жадал пан Виленский,… Ян Ходкевич, кграбя на Шклове и Мышы“ (гл. намінацыю наступніка). (Метрыка ВКЛ. Воп. 1. Спр. 58. Арк.108 адв.—109 адв.; Лаппо И.И. Великое княжество Литовское за время от заключения Люблинской Унии до смерти Стефана Батория (1569—1586). Опыт исследования политического и общественного строя. Т.1.  С.–Петербург, 1901. С. 355—356. Спасылка 5 — поўны тэкст прывілея). R₂ 05.XII.1576 г. (Метрыка ВКЛ. Воп. 1. Спр. 63. Арк.72 адв.—73). „…Поведил Андрей Иванович писар наш… спустил вряд добровольне Богушу Овсяному, за которым жадал пан Виленский, староста Жомоитский, маршалок земский ВКЛ, администратор и гетман земли Ифлянтской, староста ковенский, державца тельшовский пан Ян Ходкевич, кграбя на Шклове и Мышы“. Памёр на пачатку 1589 г. ([Wolff J.]. Senato­rowie i dignitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego (1386—1795). Kraków, 1885. S. 270).

[5] Галаўня Есiф Iванавiч („Есиф Иванович Головня“), гербу уласнага — срэбны знак „Т“ у чырвоным полі (Boniecki A. Op. cit. Warszawa, 1904 (1986). T. VII (Grabowscy — Hulkiewiczowie). S. 316). Пiсар земскi нoвагародскi. Выбраны электам на пасаду на Менскiм вайсковым з’ездзе ў канцы лістапада 1564 г. (на 2 тыдні пазней дня Св. Марціна (11.XI.1564 г.). N 30.IV.1565 г. (Прывiлей Жыгiмонта Аўгуста аб абмежаваннi Ноўгародскага павету i ўвядзеннi ў iм земскага суда ад 30.IV.1565 г. / Падрыхтаваў да друку М.Ф.Спiрыдонаў // Памяць (Навагрудскi раён). Гiсторыка–дакументальная хронiка Нава­грудскага раёна. Мінск, 1996. С. 102—105). Прысягу на пасаду, верагодна, прынёс на Міхайлаўскіх судовых роках у верасні 1565 г. у Ляхавічах (Еўлашэўскi Ф. Op. cit. С. 93). Падсудак новагародскi. Згад­ваецца на пасадзе ўжо 01.I.1568 г. (Lietuvos Metrika = Lithuanian Metrica = Литовская Mетрика. Kn. 531 (1567—1569): Viešųjų reikalų knyga 9 (Книга публичных дел 9). / Lietuvos istorijos inst., Parengė L. Anužytė ir A. Baliulis. Vilnius, 2001. № 155, P. 150). Суддзя земскi новагародскi. N 26.III.1580 г. „за обраньем згодным всее шляхты воеводства Новгородского на судейство земское подсудка новгородского Есифа Головню листом нашим утвердили есмо“ (Горадня) (Метрыка ВКЛ 65. Арк.9). Выстаўляў супраць казакоў у лютым 1596 г. 50 коннікаў і 30 пешых (Матеріали до исторії Україн­ської козаччини. Т. I: Документи по рік 1631 / Зібрав і видав І. Крип’якевич. Видані під загальною редакцією М. Грушевського. Львів, 1908. № 57. С. 81). Памёр да 9.VII.1598 г. (Метрыка ВКЛ. Воп. 1. Спр. 83. Арк. 380 адв.—381).

[6] Гл. Boniecki A. Op. cit. Warszawa, 1908 (1987). T. XII (Kotry — Krzemie­niewscy). S. 91—94.

[7] Верагодна, Іван (Ян) Маскевіч („Iwan Maskiewicz“), сын Сямёна Рыгоравіча Маскевіча, уладальнік маёнтка Ятра ў Новагародскiм павеце. Прыхільнік элекцыі Максімільяна Габсбурга ў 1587 г. (AGAD. AR II. Nr 211). Элект на пасаду новагародскага падсудка ў 1592 г. (Еўлашоўскі Ф. Op. cit. С. 113). Дэпутат Трыбунала ВКЛ у 1596 г. ад Новагародскага павету. (BCz. Rkps. 2243. S. 328). На з’ездзе евангелікаў і праваслаўных ВКЛ у 1599 г. абраны правізарам для абароны тых, хто пераследаваўся за веру (Łukaszewicz J. Dzieje Kościoła wyznania hel­weckiego w Litwie. T. 1. Poznań, 1842. S. 133). Гл.: Rachuba A. Uwagi do genealogii Maskiewiczów // Litwa i jej sąsiedzi od XII do XX w. / Pod. red. G. Błaszczyka i A. Kijasa. Poznań, 1994. S. 126).

[8] Беняш (Бенедыкт) Есман Сынкоўскі, гербу „Корчак“. Гл. Boniecki A. Op. cit. Warszawa, 1906 (1987). T. IX  (Jelowscy — Kęsłowiczowie). S. 28.

Наверх

Тэгі: Архіваліі, Рэч Паспалітая