Пра часопіс

Гістарыяграфія трагічнай для народаў Рэчы Паспалітай вайны сярэдзіны XVII ст. папоўнілася вельмі каштоўнай крыніцай – раней недрукаваным дзённікам за 1654–1664 гады, атрыбутаваным як твор перакладчыка Пасольскага прыказа Маскоўскай дзяржавы Крыстафа (Васіля) Боўша. Гэта адзін з першых вядомых нам наратыўных помнікаў, напісаных у Масковіі ў сярэдзіне XVII ст. У адрозненне ад Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага [1], там не дазвалялася ствараць розныя “дзённікі”, “мемуары”, “аўтабіяграфіі”, ды і не было інтэлектуальнага патэнцыялу для іх напісання. Адзіным жанрам, распаўсюджаным у Маскоўскім царстве, былі разнастайныя дзяржаўныя, гарадскія і царкоўныя летапісы, якія ствараліся пад моцным кантролем дзяржаўнай улады, а напісаныя творы пра Масковію да канца XVII ст. належаць выключна замежнікам, як і ў выпадку з рэцэнзаваным “Дзённікам”.

Праўда, з ім не ўсё так проста. У адзінай вядомай копіі гэтага “Дзённіка” не названа імя аўтара. У выніку даследавання, якое правёў складальнік, перакладчык і навуковы рэдактар выдання Алег Русакоўскі, было вызначана, што найбольш верагодным аўтарам дзённіка з’яўляецца Крыстаф Боўш (Bousch) (24–42). Праўдападобна, ён быў курляндцам, які ў канцы ліпеня 1654 г. трапіў у маскоўскі палон пасля захопу Оршы войскамі Якава Кудзентавіча Чаркаскага. Пазней яго трымалі ў Мікольскім манастыры пад Валакаламскам (падобныя абыходжанні ў Маскоўскай дзяржаве з іншаземцамі практыкаваліся з мэтай прымусіць іх да пераходу ў праваслаўнае веравызнанне). З лета 1655 г. Боўш пачаў выконваць абавязкі перакладчыка ў Пасольскім прыказе.