Агляды

Чарота, Іван А. Беларуская мова і царква. Мінск: БДУ, 2000. 119.

Аўтарам кнігі пад такой шматабяцальнай назвай з’яўляецца філолаг–літаратуразнавец, які загадвае кафедрай славянскіх літаратур Беларускага дзяржаўнага універсітэта; рэцэнзентам кнігі выступіў Павел Шуба, вядомы мовазнавец з той жа ўстановы, якога ўжо няма сярод жывых. Хоць жанр выдання ў выхадных звестках не пазначаны, у анатацыі гаворыцца, што кніга разглядаецца выдаўцамі як навуковая праца: „манаграфія доктара філалагічных навук прафесара Чароты Івана Аляксеевіча — першая ў айчыннай і замежнай філалогіі спроба комплексна прааналізаваць праблему «Беларуская мова і Царква»“ (3). На карысць прафесійнай падрыхтоўкі аўтара мусіць сведчыць і той факт, што ён узначальвае секцыю мастацкага пера­кладу Саюза беларускіх пісьменнікаў і з’яўляецца сакратаром беларускай біблійнай камісіі беларускага экзархата Рускай Права­слаўнай Царквы (далей РПЦ), якая існуе пры мітрапаліце Філарэце з 1989 г. ды займаецца перакладам Св. Пісьма на сучасную беларускую мову (на жаль, плён яе працы пакуль сціплы, за 10 гадоў дзейнасці перакладзена толькі тры Евангеллі). Аўтар пад­крэслівае, што ў напісанні сваёй кнігі абапіраўся на вопыт перакладчыцкай і да­следчыцкай працы гэтай камісіі (5). Нарэшце, дадатным бокам кнігі з’яўляецца даволі прадстаўнічая бібліяграфія (152—174), якая налічвае больш за 300 пазіцый.
Чытаць далей →

Беларускія слоўнікі й энцыкляпэдыі. Бібліяграфія. Складальнікі Вітаўт Кіпель і Зьміцер Саўка. Нью Ёрк—Менск: Беларускі Інстытут Навукі й Мастацтва, [2002]. ХХХVIII, 568.

У 1932 г., у перыяд гучных „класавых баёў“ крытык Сымон Куніцкі быў надрукаваў артыкул з характэрнай для свайго часу назвай — „Ці ўсё спакойна на бібліяграфічным фронце?“ На пачатку 30–х, напярэдадні блізкай калектывізацыі пісьменніцкіх сілаў нават такая руцінная „навукова–практычная дзейнасць“ (БелЭн, 3, 141) як бібліяграфічная станавілася не абы–якім фронтам барацьбы. Сёння можна толькі з усмешкай згадваць колішніх пераўтваральнікаў грамадства, якія ўсё імкнуліся ідэа­лагізаваць, зрэшты, маючы на ўвазе фатальныя наступствы іх дзейнасці. Сённяшнія „класавыя баі“, бадай, у нязначнай ступені ўплываюць на змест бібліяграфічнай працы, затое больш выпадае гаварыць пра заняпад некаторых колішніх інстытуцый, якія яшчэ нядаўна больш ці менш паспяхова займаліся ўкладаннем бібліяграфій. Што да беларускай лінгвістычнай бібліяграфіі, то, несумненна, цэлую эпоху ў ёй склалі тры бібліяграфічныя паказальнікі „Беларускае мовазнаўства“ 1967, 1980 і 1993 г., укладзеныя з удзелам або непасрэдна А.Васілеўскай і Я.Ра­мановіч. Гэтыя працы на доўгі час сталі незаменнай крыні­цай інфармацыі аб розных напрамках беларускай лінг­вістыкі ХIХ — ХХ ст., настольнымі кнігамі для многіх беларускіх мовазнаўцаў[1]. Я.Рамановіч доўгі час працавала ў Інстытуце мова­знаўства Акадэміі навук, і гэта дазваляла ёй займацца зборам бібліяграфічнага матэрыялу ў межах выканання „планавых заданняў“. У параўнанні з 60—80–мі г. цяпер у Інстытуце мова­знаўства намнога горшая кадравая і фінансавая сітуацыя, і, падобна, заснаваную бібліяграфічную традыцыю проста няма каму пераняць.
Чытаць далей →

Вітаўтас Раўдзялюнас
(2.II.1930—4.V.2002)

З cупольнасцi гісторыкаў старажытнага літоўскага права раней часу адышоў Вітаўтас Раўдзялюнас — адзін з найлепшых яго даследчыкаў, выдавец і знаўца крыніцаў Вялікага Княства Літоўскага, таленавіты педагог і літоўскі патрыёт. Аптыміст, заўсёды поўны сілаў, памёр раптоўна, не рэалізаваўшы ўсіх сваіх планаў і намераў. Не стала выбітнага прадстаўніка літоўскай гістарычнай навукі другой паловы ХХ стагоддзя — эрудыта, адданага не толькі навуцы, але і сваім вучням.

Вітаўтас Раўдзялюнас прыйшоў на свет 2 лютага 1930 г. у вёсцы Падаляй, воласці Жасляй, у павеце Кайшадорай. Быў адным з сямі дзяцей у сялянскай сям’і. Бацькі мелі каля 45 га зямлі, у тым ліку каля 30 га лесу. У 1946 г. бацька і брат былі зняволеныя савецкай уладай, а ў 1948 г. ужо ўсю сям’ю вывезлі ў Сібір, у Краснаярскі край. У высылцы будучы даследчык працаваў дрывасекам і пастухом, там жа атрымаў атэстат сталасці. Потым пераехаў у Іркуцк, дзе скончыў тэхнікум фізічнай культуры. Працаваў настаўнікам, трэнерам, актыўна займаўся спортам — стаў нават чэмпіёнам Казахстану ў кіданні дзіды. У 1959 г. апублікаваў рэцэнзію да слоўніка спартовых тэрмінаў.
Чытаць далей →