4-5 кастрычніка 2012 г. у Мінску на базе Інстытута бесперапыннай адукацыі БДУ прайшла міжнародная навуковая канферэнцыя „Беларусь і цюркска-ісламскі свет». Нагодай для гэтага стала 615-я гадавіна з часу ўзнікнення першых (паводле пісьмовых крыніц) татарскіх пасяленняў на землях Вялікага Княства Літоўскага. Група вучоных, якая ініцыявала правядзенне гэтай канферэнцыі, ставіла некалькі мэтаў.
Чытаць далей →

Гэта сапраўды рэдкі юбілей і нештодзённая нагода ўшанаваць даробак аднаго з найвыдатнейшых сучасных польскіх гісторыкаў і адначасова нагадаць пра вартасці добрасумленнага выканання абавязкаў акадэмічнага настаўніка, якія ўвасобіліся ў постаці прафесара Марцэлія Космана. Майстар і Ментар — гэта найдакладнейшыя сінонімы пазіцыі, характэрнай для навуковай працы прафесара. Адзін з сяброў юбіляра, праф. Анджэй Хадубскі, вынайшаў вельмі трапнае азначэнне „навуковая радасць», што ўяўляе сабой квінтэсэнцыю „бязмежнай самааддачы навуковай даследчай захопленасці, якая стала прызваннем, прафесіяй, хобі і радасцю штодзённага дня» Марцэлія Космана. Напэўна, без такога падыходу не быў бы магчымы багаты аўтарскі даробак у больш як 1600 публікацый і выхаванне чарговых магістраў і дактарантаў, хадайніцтвы аб наданні наву-ковых ступеняў і тытулаў, аж да прафесарскіх. Заўсё-ды аднолькава добразычлівая, даверліва мабілізоўная ўсмешка, што адсоўвала на дальні план усё, што не да-тычыла падрыхтоўкі рэферата або сферы даследавання. Я пішу гэтыя словы як удзячная ўдзельніца вышэйшых семінараў, якія праводзіў прафесар яшчэ у шстытуце журналістыкі на вул. Шармашэўскага, тады яшчэ толькі дактарантка, а цяпер ужо сама тытулярны прафесар. Я пераканана, што падобныя пачуцці былі ўласцівы гасцям юбіляра, якія сабраліся 26 кастрычніка на ўрачыстасці з гэтай нагоды ў будынку Аддзела палітычных навук і журналістыкі Універсітэта імя Адама Міцкевіча ў Познані, дзякуючы сардэчнаму клопату дэкана праф. Тадэвуша Валаса.
Чытаць далей →

Praktyka życia publicznego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVI–XVIII wieku. Materiały XVIII konferencji Komisji Lituanistycznej przy Komitecie Nauk Historycznych PAN w dniach 22–23 września 2009 roku / Pod red. URSZULI AUGUSTYNIAK i ANDRZEJA ZAKRZEWSKIEGO. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2010. 197 s.

Рэцэнзаванае выданне з’яўляецца зборнікам рэфератаў, агучаных на міжнароднай навуковай канферэнцыі, арганізаванай Інстытутам гісторыі права Варшаўскага ўніверсітэта, Гістарычным інстытутам Варшаўскага ўніверсітэта і Інстытутам гісторыі Поль скай акадэміі навук. Удзельнікі канферэнцыі з Польшчы, Літвы, Беларусі і Украіны сканцэнтравалі ўвагу перадусім на аналізе дзейнасці найважнейшых сфераў шляхецкага самакіравання ў Рэчы Паспалітай — павятовых соймікаў і судаводстве. Разгледжаны і шляхецкія канфедэрацыі на землях Вялікага Княства Літоўскага.
Чытаць далей →

Pre-Modern Russia and its World. Essays in Honor of THOMAS S. NOONAN. Ed. by KATHRYN L. REYERSON, THEOFANIS G. STAVROU, and JAMES D. TRACY. Wiеsbaden: Harrasowitz Verlag, 2006. — 180 p.

Зборнік „Расія і яе свет напярэдадні Новага часу» пад рэдакцыяй К. Л. Рэерсон, Т. Г. Стаўрова, Дж. Д. Трэйсі ўключае матэрыялы канферэнцыі з такім жа назовам, арганізаванай 2 лістапада 2002 г. і прысвечанай памяці Томаса Нунана,выдатнага амерыканскага гісторыка, які трыццаць пяцьгадоў працаваў ва універсітэце Мінесоты. Абшары навуковых інтарэсаў Т. Нунана вельмі шырокія, яны тычыліся ўсходнеславянскіх, фінскіх, балцкіх плямёнаў, волжскіх булгараў, хазараў, печанегаў і полаўцаў, якія насялялівелізарныя тэрыторыі, што распасціраліся ад Арктычнагаўзбярэжжа да Чорнага мора, ад Карпатаў да Урала. Длябольш глыбокага разумення працэсаў, што адбывалісятам на працягу ІХ-ХІІІ ст., Томас Нунан закранаў таксама гісторыю вікінгаў, Блізкага Ўсходу і Сярэдняй Азіі. У сваёй працы даследчык выкарыстоўваў пісьмовыя, археалагічныя інумізматычныя крыніцы. Яго даследаванні насілі сінтэтычныі шматузроўневы характар: ад разгляду эканамічнай гісторыі велізарнага рэгіёна ў шырокім сэнсе (гандлёвыя шляхі, аб’ёмы гандлю і інш.) да даволі вузкіх праблем (асобныя рамёствы, перайманне новых тэхналогій, эканоміка качэўнікаў, эвалюцыя рускіх гарадоў і г.д.). Томас Нунан стварыў новае вымярэнне ў падыходзе да вывучэння гэтага складанага рэгіёна, што можа быць узорам сучаснага гістарычнага даследавання.
Чытаць далей →

* Поўная назва канферэнцыі — „Беларусь паміж Усходам і Захадам. Ад польска-літоўскай уніі да расійска-савецкай імперыі».

Здавалася б, гэты выраз столькі разоў паўтараўся, асабліва ў апошнія дзесяцігоддзі, што ператварыўся ў зацёрты штамп. Аднак у назве беларуска-нямецкай навуковай канферэнцыі, што адбылася 13-14 сакавіка 2009 г. у Міжнародным адукацыйным цэнтры імя Ёганэса Рау ў Мінску, ён выглядаў надзіва адэкватным і сутнасным. Акцэнтаванне гэтага „паміж» адпавядала галоўнаму пастулату канферэнцыі, згодна з якім пагранічнасць Беларусі, яе размешчанасць на цывілізацыйным падзеле станавіла ўсю спецыфіку нашай гістарычна-культурнай ідэнтычнасці і прадвызначыла асаблівую складанасць навуковай рэканструкцыі беларускай гісторыі. Невыпадкова ў сціслым канцэптуальным уступе арганізатары згадалі ўражанне нямецкага журналіста Вольфгана Бюшара, які, пехам прайшоўшы адлегласць ад Берліна да Масквы і не па чутках спазнаўшы на сваім шляху кожны край і яго насельнікаў, назваў Беларусь „самай складанай краінай у свеце».
Чытаць далей →

Cesty k národnímu obrození: Běloruský a český model: Sborník přispěvků z mezinárodní vědecké konference „Cesty k národnímu obrození: běloruský a český model » konané 4 — 6.7.2006 v Praze / ALENA IVANOVA -JAN TUČEK (eds.). Praha: UK FHS, 2006. — 415 s.

У ліпені 2006 г. у Празе адбылася міжнародная канферэнцыя, прысвечаная праблемам нацыянальнага адраджэння чэшскага i беларускага народаў у параўнанні. 3 матэрыялаў канферэнцыі быў падрыхтаваны i выдадзены зборнік, у які ўвайшлі выступы чэшскіх, беларускіх i польскіх даследчыкаў. Ix храналагічны абсяг i праблематыка вельмі шырокія — ад тэарэтычных i метадалагічных праблем даследавання працэсу фармавання нацый да канкрэтна гістарычных сюжэтаў.
Чытаць далей →

13—15 верасня 2004 г. у Маскве адбылася міжнародная канферэнцыя „Дзяржаўная самастойнасць Украіны і Беларусі і асноўныя тэндэнцыі асвятлення мінулага ўсходніх славян сусветнай навукай“, арганізаваная Інстытутам славяназнаўства РАН (Аддзелам усходняга славянства) разам з Расійскім Дзяржаўным гуманітарным універсітэтам. „Маторам“ мерапрыемства выступіў старшыня аргкамітэта Леанід Гарызонтаў — тагачасны загадчык згаданага аддзела, які ўсталяваў сталыя кантакты з калегамі з Беларусі і Ўкраіны і добра адчуў патрэбу падобнай сустрэчы. Сапраўды, за 15 гадоў пасля распаду Савецкага Саюза гуманітарныя навукі нашых краін перажылі якасныя змены. Між тым, яны настолькі аддаліліся адна ад адной, што ўяўленні пра гістарыяграфію суседняй дзяржавы, сфармаваныя звычайна на падставе выпадковых звестак, застаюцца імглістымі і аднабаковымі. Сітуацыю не мяняюць і асабістыя кантакты, бо як беларускія, так у яшчэ большай ступені і ўкраінскія гісторыкі за гэты час усталявалі больш сувязяў з польскімі ці нямецкімі калегамі, чым з расійскімі. На Захадзе з’явіліся цэнтры ўкраіністыкі ды беларусістыкі, тады як Расіі і ў гэтых адносінах няма чым пахваліцца. У такой сітуацыі канферэнцыя па гістарыяграфіі Беларусі і Ўкраіны адпавядала даўно наспелым патрэбам і абяцала быць плённай.
Чытаць далей →

14—16 кастрычніка 2005 г. у Брэменскім універсітэце прайшла міжнародная навуковая канферэнцыя „Гістарычная палітыка і калектыўная памяць у публічных дыскурсах у Цэнтральна–Ўсходняй Еўропе“. Арганізаваў яе Інстытут Усходняй Еўропы гэтага універсітэта, а фінансаваў Фонд Форда. У канферэнцыі ўдзельнічалі вучоныя з Нямеччыны, Беларусі, Літвы, Польшчы, Украіны, ЗША.

На пачатку выступілі арганізатары канферэнцыі Штэфан Гарштэцкі, Здзіслаў Краснадэмбскі, Рудзігер Рытэр з дакладам „Міф замест навуковага даследавання і калектыўная памяць у публічных дыскурсах“. Іх выступ задаў тон і напрамак усёй далейшай працы форума.
Чытаць далей →

4—5 лістапада 2004 г. у старажытным польскім горадзе Торунь адбылася Міжнародная навуковая канферэнцыя „Беларусь у ХХ стагоддзі. У звязку культуры і палітыкі“ (Białoruś w XX stuleciu. W kręgu kultury i polityki). Яна ла­дзілася кафедрай міжнародных зносін факультэта гістарычных навук Універсітэта Мікалая Каперніка. Ініцыятарамі і ста­раннымі арганізатарамі канферэнцыі сталі выкладчыкі уні­версітэта доктар Дарота Міхалюк, прафесар Станіслаў Александровіч і прафесар Збігнеў Карпусь. У прывітальным слове ўдзельнікам канферэнцыі прарэктар універсітэта прафесар Анджэй Радзіміньскі адзначыў важнасць узнятай тэмы для навукоўцаў не толькі Беларусі і Польшчы, але і многіх іншых краін Еўропы. Гэтую думку падтрымаў прафесар Збігнеў Карпусь, які ачольваў працу самай першай часткі канферэнцыі. Чытаць далей →

Język a tożsamość na pograniczu kultur / Pod red. E. Smułkowej i A. Engelking. Białystok, 2000. 257 s. (Prace katedry kultury białoruskiej Uniwersytetu w Białymstoku, 1)

Праца ўяўляе сабой зборнік матэрыялаў аднайменнай канферэнцыі, якая праводзілася ў канцы лістапада 1998 г. на кафедры беларускай культуры універсітэта ў Бела­стоку. У канферэнцыі прынялі ўдзел навукоўцы з Польшчы і Беларусі: у зборніку прадстаўлена 6 аўтараў з Беластоцкага універсітэта і 6 з кафедры беларускай культуры Гарадзенскага універсітэта, 5 аўтараў з Польскай Акадэміі Навук (пераважна з Інстытута славістыкі) і 5 з Варшаўскага універсітэта; апрача таго, удзельнічалі навукоўцы з Мінска (5 аўтараў з розных інстытутаў Нацыянальнай Акадэміі Навук Беларусі і 3 даклады ад БДУ, а таксама 3 аўтары з іншых устаноў Мінска), 2 аўтары з Апольскага універсітэта (Верхняя Сілезія), па адным аўтары з універсітэтаў Берасця, Гданьска і Любліна. Канферэнцыя аб’яднала сацыёлагаў, этнографаў (спецыялістаў па культурнай антрапалогіі), мовазнаўцаў, гісторыкаў, якія засяродзілі сваю ўвагу пераважна на часах ад XIX ст. да сучаснасці.
Чытаць далей →

У жанчын няма сваёй гiсторыi. Амаль усе вялiкiя мысляры ад часоў Арыстоцеля адмаўлялi жанчыне ў гiстарычнай свядомасцi, у здольнасцi да надасабовага, гiстарычнага пункту гледжання. Калi б у свеце панаваў выключна жаночы пачатак, гiсторыi б не было, — лiчыў Мікалай Бярдзяеў. Не дзiўна, што новая навуковая галiна, якая можа вярнуць жанчынам хоць крыху гiсторыi, цi вярнуць у гiсторыю жанчын (паводле пiянеркi новага кiрунку Джаан Келi–Гадол), пачала фармавацца ў заходняй акадэмiчнай прасторы пад уздзеяннем фемiнiстычнага руху ў 1960–х г.
Чытаць далей →

Міжнародная літуаністычная канферэнцыя „Dzieje, kultura i język Litwy“

У 1998 г. адзначыла сваё 50–годдзе кафедра літоўскай філалогіі Познаньскага універсітэта імя Адама Міцкевіча (Польшча). Заснаваў яе ў 1948 г. прафесар Ян Атрэмбскі, а паспяхова працягваў справу праф. Чэслаў Кудзіноўскі. Менавіта з гэтай нагоды кафедра літоўскай філалогіі (кіраўнік праф. Міхал Гасюк) і аддзел гісторыі Усходняй Еўропы Інстытута Гісторыі (кіраўнік праф. Гжэгаж Блашчык) універсітэта імя Адама Міцкевіча арганізавалі ў Познані юбілейную навуковую сесію. Канферэнцыя мела міжнародны і інтэрдысцыплінарны характар. Удзел у ёй узялі гісторыкі, мовазнаўцы, літаратуразнаўцы і культуролагі з Польшчы, Літвы і Беларусі. Па–за пленарнымі пасяджэннямі праца праходзіла ў дзвюх секцыях — філалагічнай і гістарычнай. Першымі выступілі прафесары М.Гасюк і Г.Блашчык, якія паказалі гісторыю станаўлення, развіццё і сучасны стан вывучэння балцкай філалогіі, гісторыі і культуры народаў Літвы, Беларусі і Украіны (нашчадкаў ВКЛ) у Познані, адным з асноўных навуковых цэнтраў сучаснай Польшчы.
Чытаць далей →

2—3 лiпеня 1998 г. у Белавежы адбылася чарговая пятая сустрэча навукоўцаў у рамках польска–беларускай навуковай канферэнцыi «Шлях да ўзаемнасцi» (Droga ku wzajemnoњжi). У адрозненне ад папярэднiх гадоў, гэтым разам кола арганiзатараў было абмежаванае выключна навуковымi ўстановамi. Былi iмi Кафедра беларускай фiлалогii Варшаўскага Унiверсiтэту i Польскае Беларутэнiстычнае Таварыства. Узначальвае iх праф.Аляксандр Баршчэўскi, якi адначасова з’яўляўся арганiзатарам канферэнцыi. Паколькi бальшыня ўдзельнiкаў канферэнцыi з Беларусi не прыехала, працягласць пасяджэнняў скарацiлася з запланаваных трох да двух дзён.
Чытаць далей →